به نقل از «شبستان»

لزوم تولید علوم انسانی بر پایه قرآن و سنت

تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۵۰۶۹۵

رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث پژوهش را یکی از شاخص های اصلی توسعه و پیشرفت هر کشوری دانست و بر ساخت و تولید و اصلاح علوم انسانی بر پایه قرآن و سنت تأکید کرد.

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، آیت الله «محمد محمدی ری‌شهری» پیش از ظهر امروز (چهارشنبه 27 آذر) در مراسم بیستمین سالگرد تأسیس دانشگاه قرآن و حدیث که در مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث قم برگزار شد، با اشاره به ایام وحدت حوزه و دانشگاه و گرامیداشت سالروز شهادت دکتر مفتح خاطرنشان کرد: مرحوم حضرت امام(ره) نیز بر این مسأله تأکید زیادی داشتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث افزود: این انتظار از دانشگاهی که ما داریم بیش از سایر مراکز آموزش عالی است چون ما هم جنبه حوزوی و هم جنبه دانشگاهی داریم؛ یکی از محورهای اصلی وحدت حوزه و دانشگاه مسأله پژوهش و دانش است.

 

وی با اشاره به این که یکی از شاخص های توسعه و پیشرفت هر کشوری مسأله پژوهش است، گفت: پژوهش در امور دینی برای کسب معارف بیشتر اهمیت زیادی دارد، از این رو پیامبر گرامی اسلام(ص) در روایتی می‌ فرمایند: «صادق ترین شما از نظر ایمان کسانی هستند که در امور دنیوی و اخروی بیشتر فکر می‌ کنند»

 

آیت الله محمدی ری‌شهری در ادامه عنوان کرد: همچنین در کتاب کافی و توحید شیخ صدوق به نقل از پیامبر بزرگوار اسلام(ص) آمده است که یکی از خصلت های مؤمن پرتحرک بودن و جستجو گر بودن فکر او است.

 

وی با اشاره به لزوم تولید علوم انسانی بر پایه قرآن و سنت، ابراز داشت: در خصوص دانشگاه قرآن و حدیث پیوند پژوهشگاه و دانشگاه برای همه کسانی که سابقه کار دارند، کاملا ملموس است و اهمیت بحث پژوهش در قرآن و حدیث امروزه هیچکس بر کسی پوشیده نیست.

 

تولیت حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با تأکید بر این که طبق روایات ما عقل همواره با دین و حیا همراه است، گفت: این یک تمثیل زیبایی است که پیام های مهمی هم برای دانشگاه ها و هم برای پژوهشگاه ها و هم به خصوص برای دانشگاه قرآن و حدیث دارد.

 

وی اضافه کرد: این که دین همراه عقل است یعنی اگر واقعا انسان تحقیق کند و پژوهش های او به حقیقت بپیوندد، حتما دین را انتخاب می‌ کند و حقایق دینی را باور می‌ کند یعنی نمی شود انسان تحقیق و پژوهش بکند و به حقانیت دین نرسد و این که چرا در میان همه صفات نیک، حیا با عقل همراه شمرده شده است اهمیت این مسأله را می‌ رساند.

 

آیت الله محمدی ری‌شهری باورهای اعتقادی، اخلاقی و عملی را از جمله استوانه های دین دانست و عنوان کرد: آلوده کردن جوان ها و از بین بردن حیا و عفت در رأس همه برنامه های دشمنان از گذشته تا به امروز بوده است و در همین فتنه اخیر نیز هزار رسانه غیر از فضاهای مجازی علیه ما تبلیغ کردند.

 

وی با بیان این که پژوهش های دینی ما گسترش بیشتری پیدا کند، گفت: ما باید تحقیقاتی داشته باشیم که جامعه را به طرف دین دعوت کنیم؛ اگر پژوهش درد مسیر خودش قرار بگیرد جامعه انسانی را با معارفی آشنا می‌ کند که دنیا و آخرت انسان را تأمین می‌ کند، البته در این مسیر باید موانع و آسیب ها را نیز بشناسیم.

 

رییس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث افزود: اگر بخواهیم به این قدرت برسیم چه در زمینه دین و چه در زمینه دنیا باید پژوهش ها و پژوهشگاه ها تقویت شود.

 

وی با اشاره به آسیب های پژوهش های حوزی و دانشگاهی و با تأکید بر این که اولین آفت و آسیب پژوهش ها، عدم نیاز سنجی است، گفت: ما بدون این که بدانیم نیاز جامعه چیست نباید به تولید بپردازیم، باید بدانیم الان جامعه ما به چه چیزی نیاز دارد، از این رو عدم شناخت این مسأله و اولویت ندادن به پژوهش های مورد نیاز آفت دیگری در این عرصه محسوب می‌ شود هرچند نباید از نقش کمک های دولتی به پژوهش های دینی غافل شویم که باید بیشتر شود.

پایان پیام/414

منبع: شبستان

کلیدواژه: مسجد مسجد مسجد کانون های فرهنگی هنری مساجد کانون های مساجد کانون های فرهنگی هنری مساجد طرح ملی فهما روزنامه کانون های مساجد بارندگی و سیلاب انتشارات دارالحدیث موسسه دارالحدیث آیت الله ری شهری دارالحدیث

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۵۰۶۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مخبردزفولی: استقرار اقتصاد دانش پایه شرط مهم تحقق مرجعیت علمی است

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دکتر محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم در نشست مرجعیت علمی که در محل این فرهنگستان برگزار شد، اظهار کرد: برای مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که الگوی توسعه داریم یا نه؟ برای توسعه دو راه منبع‌پایه یا دانش‌پایه وجود دارد که ناگزیزیم الگوی دانش‌پایه را انتخاب کنیم، یعنی اگر کشور می‌خواهد خودش را نجات دهد باید الگوی دانش‌پایه را انتخاب کند، نه اینکه از منابع و نفت استفاده نکنیم، ما تقریبا جزء کشورهای ثروتمند در حوزه منابع هستیم.

وی ادامه داد: تعداد زیادی از گزارش‌های یونسکو از وضعیت علم در جهان نشان می‌دهد که ایران از منبع‌پایه بودن به دانش‌پایه تغییر جهت داده است. یعنی دنیا متوجه این تغییر مسیر ما در علم شده است.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: در مسیر مرجعیت علمی نباید اتفاقات و داشته هایمان را نادیده بگیریم، در این زمینه در گزارشی در چهار برش ده ساله در نظر گرفته شده تا راهی را که در چهار دهه گذشته طی کردیم نمایان شود و فهرستی از موفقیت‌ها و ناکامی‌ها در این چهار دهه وجود داردکه باید مورد توجه قرار گیرد.

دکتر مخبر دزفولی گفت: برای دانش‌پایه شدن باید در دهه پنجم انقلاب اسلامی، استقرار اقتصاد دانش‌پایه مدّنظر باشد، کشوری که اقتصاد دانش‌پایه داشته باشد، موفق خواهد شد اما برای دانش‌پایه شدن به یک دهه فرصت نیاز داریم، باید بپذیریم که با این اقتصاد توأم با مشکلات فراوان کشور را نمی‌توان اداره کرد.

وی اضافه کرد: بعد از استقرار اقتصاد دانش‌پایه، مرجعیت علمی در دسترس خواهد بود، اینگونه دهه ششم انقلاب اسلامی، دهه مرجعیت علمی فناوری است، اگر اقتصاد دانش‌پایه شکل گیرد خو‌د به خود مرجعیت علمی شکل می‌گیرد.

رئیس فرهنگستان علوم تأکید کرد: مرجعیت علمی باید در شاخص رقابت‌پذیر جهانی باشد، در شرایط کنونی جهان؛ علم تنها منزلت فرهنگی نیست بلکه علم، قدرت و اقتدار است. باید مراجعه به کشور ما از سوی سایر کشورها افزایش یابد و آن هم برای خرید فناوری مورد نیاز زندگی و رفاه که شامل جنس و کالا، خدمات و فناوری دانشمندان، داروی، واکسن، خودرو، پوشاک، صنایع نظامی ایرانی است.

دکتر مخبر دزفولی افزود: برای رسیدن علم به فناوری به گذشت زمان نیاز است، در این زمینه سرمایه‌گذاری چین و آمریکا در علوم پایه چند ده برابر شده است، اما باید در نظر داشت که وضعیت کشور ما در مقایسه با سایر کشور جایگاه نسبتا بدی نیست، در رتبه ۲۵ اقتصاد جهانی قرار داریم، ۳۶ میلیون نیروی انسانی ۱۵ تا ۴۰ سال در کشور داریم که این پنجره بسیار ارزشمند است، ۱۴ میلیون تحصیلکرده دانشگاهی داریم، در تعداد دانش‌آموختگان مهندسی جزء چند کشور برتر هستیم، ظرفیت بالای پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف، سه میلیون دانشجو و تعداد بالای اعضای هیئت علمی که بخش زیادی از آنها خانم‌ها هستند.

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد:‌ مرجعیت علمی با علم قدرت‌آفرین امکان‌پذیر است، شرط همه موفقیت‌ها صیانت از همه متخصصان است، مقابله با پدیده مهاجرت نخبگان در این مسیر بسیار مهم است، در این زمینه راه حل مقطعی و غیرعلمی راه‌گشا نیست، باید در نظر داشت که هزینه نگهداری نخبگان بسیار پایین‌تر از برگرداندن آنهاست. نظام باید تصمیم حساس در این باره بگیرد که آیا می‌خواهد سرمایه‌های انسانی را برای ساخت ایران قوی حفظ کند یا نه؟ چون جذب استعدادهای برتر جزء اولویت‌های آمریکا، اروپا و حتی چین و کشورهای منطقه است، اگر پاسخ مثبت است که می‌خواهیم به تمدن نوین اسلامی و ایران قوی برسیم باید چهار اولویت در دستور کار داشته باشد، منزلت، معیشت، شغل مناسب و فراهم کردن امکان پژوهش در مرزهای دانش. دولت و نظام در این زمینه وظیفه دارند وگرنه مهاجرت لاینحل می‌ماند.

وی عنوان کرد:‌ برای مرجعیت علمی باید اولویت‌ها را بیابیم و گره‌گشایی برای کشور داشته باشیم. اگر به نتیجه برسیم به سران کشور ارائه خواهیم کرد.

دکتر مخبر دزفولی اضافه کرد: ‌در حوزه مرجعیت علمی کارهای زیادی انجام شده اما همچنان ابهاماتی وجود دارد اینکه مرجعیت علمی به چه معناست، مهم است چرا که اگر تعریف روشن نداشته باشیم نمی‌توانیم مسیر روشنی را طراحی کنیم، در این مسیر باید تکلیف طبقه بندی علوم را نیز مشخص کنیم، علوم انسانی در این زمینه باید وارد عمل شود چرا که علم فقط علم تجربی نیست و اگر اینگونه کار کنیم به تمدن نوین اسلامی دست نمی‌یابیم.

رئیس فرهنگستان علوم گفت: اگر نگاه جزء نگرانه آفت است نگاه کل نگرانه کدام است؟ متخصصان غربی در این‌باره برنامه‌ریزی کرده‌اند، همچنین در مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که مسیرمان چگونه است آیا می‌خواهیم مسیر قبلی را در پیش بگیریم یا مسیر جدیدی طراحی شده است. در روش شناسی برخی مباحث استخراج شده است اما همچنان سوالاتی وجود دارد که باید برای آنها پاسخ بیابیم.

دکتر مخبر دزفولی بیان کرد: الگوی حکمرانی برای رسیدن به مرجعیت علمی را باید مشخص کنیم در این زمینه هنوز تردید وجود دارد به همین دلیل فرهنگستان علوم موضوع مرجعیت علمی را قبول کرده است. بخشی از مرجعیت علمی در وزارت علوم بخشی از آن در معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، دانشگاه آزاد، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت است بنابراین باید یک کلّ به هم پیوسته به این موضوع بپردازیم و یادمان نرود که موضوع مرجعیت علمی در انحصار یک دستگاه کشور نیست.

باید آسیب شناسی از وضعیت مرجعیت علمی داشته باشیم

دکتر علی اکبر صالحی، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم در این نشست بیان کرد: باید آسیب شناسی از وضعیت مرجعیت علمی داشته باشیم، در سال‌های اخیر شیب خوبی در گسترش علم و فناوری داشتیم و علی رغم اشکالاتی که وجود داشت تعداد دانشجویان، دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاری در تجهیزات آزمایشگاهی افزایش پیدا کرد، به طوری که از ۲۰۰ هزار دانشجو به چهار و نیم میلیون دانشجو رسیدیم. جمهوری اسلامی در شرایطی این پیشرفت را محقق کرد که بسیار دشوار بود و از لحاظ مالی و تجهیزاتی با چالش‌هایی روبرو بود

وی ادامه داد: با این وجود شواهد نشان می‌دهد که برای دستیابی به مرجعیت علمی، نیروی انسانی کافی نداریم. در این زمینه برای مواجهه با مسئله مهاجرت باید راهکارهای واقعی در نظر گرفته شود، مرجعیت علمی باید در بستر واقعی مورد بحث قرار گیرد نشان دادن قله کافی نیست بلکه باید ابزار مورد نیاز آن نیز در نظر گرفته شود.

عضو فرهنگستان علوم گفت:‌ در مرجعیت و علمی باید اولویت بندی علمی صورت بگیرد تا بدانیم که در قرن ۲۱ در چه موضوعاتی می‌خواهیم تحول آفرین باشیم، در این مسیر باید پروژه‌های محوری تدوین شود، در مرجعیت علمی باید بر مبنای نوآوری عمل کنیم.

 

 

در ادامه دکتر ناصر باقری مقدم، دبیر شورای آینده نگاری فرهنگستان علوم گفت: مفهوم مرجعیت علمی اولین بار در سال ۱۳۸۴ توسط مقام معظم رهبری بیان شد از آن زمان تاکنون روی این مفهوم اقدامات زیادی صورت گرفته و در نقشه علمی کشور مورد اشاره بوده است اما از دو سال پیش از دفتر مقام معظم رهبری و موسسه نشر آثار ایشان دکتر مخبر و دکتر اسحاقی را مامور کردند تا در این زمینه کار کنند وزارت علوم و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور این موضوع را پیش بردند.

مصطفی قانعی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی در این نشست بیان کرد: توسعه مراکز تحول آفرین ماموریتگرا یکی از اولویت‌های نقشه راه دستیابی به مرجعیت علمی است در این زمینه تربیت نیروی انسانی و موضوع آمایش مطرح است برای تحقق آن وزارت علوم اقداماتی راه انجام داده است بنابراین می‌توان با آسیب‌شناسی این اقدامات موضوع مرجعیت علمی را با جدیت بیشتر دنبال کرد.

الزامات دستیابی به مرجعیت علمی چیست؟

دکتر موسوی موحدی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم در این نشست اظهار کرد: فرهنگستان وقتی سیاستی را وضع می‌کند باید اجرایی شود، چرا که این گونه دانشمندان تراز اول جذب فرهنگستان‌ها می‌شود در این زمینه نواقصی وجود دارد که باید آنها را برطرف کنیم تا بتوانیم دانشمندان را جذب کنیم.

وی ادامه داد: در موضوع مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که آیا دانشمندان ایرانی می‌خواهند آن را پیش ببرند یا اینکه به دانشمندان خارجی هم نیاز داریم، مرجعیت علمی نیازمند موسسات نهادی‌ است هچنین آزمایشگاه‌های ملی باید راه اندازی شود چرا که تبدیل دانش پایه به نوآوری و فناوری زمان‌بر است و علم هزینه دارد و باید بدانیم که علم به سرعت تبدیل به فناوری نمی‌شود.

این عضو فرهنگستان علوم گفت: ایران هم اکنون در دوران پسا مرجعیت قرار دارد، آن دوران مرجعیت علمی در گذشته باید احیا شود، این از طریق سیستم‌های مجازی که نه زمان دارند و نه مکان، امکان‌پذیر است. جلوگیری از مهاجرت استعدادهای علمی و خارج از کشور در مسیر مرجعیت نیروی انسانی از آموزش و پرورش باید مدنظر باشد، دسته‌بندی داده‌ها و به تصویر کشیدن آنها در مرجعیت علمی ضروری است.

دکتر مصطفی محقق داماد، عضو پیوسته فرهنگستان علوم در این نشست بیان کرد: در مسیر مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که عمومی شدن علم را می‌خواهیم یا نه؟ باید مشخص کنیم که می‌‌خواهیم همه عالم باشند یا اینکه یک عده‌ای علم را در دست بگیرند.

ضرورت افزایش بودجه پژوهشی برای دستیابی به مرجعیت علمی

دکتر باقر لاریجانی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی در این نشست اظهار کرد: باید وضعیت کنونی علم مورد بررسی قرار گیرد و چگونگی دستیابی به مرجعیت علمی در ادامه تعریف شود، ترکیه و عربستان در علم از ما عقب‌تر بودند اما به خاطر بودجه‌هایی که برای مجلات در نظر گرفتند توانستند تولید علم خود را افزایش دهند، معتقد نیستم که همه چیز مقالات آی اس آی است اما باید بر اساس شاخص های جهانی عمل کنیم.

وی ادامه داد: ‌در مرجعیت علمی به نیروی انسانی کیفی نیاز داریم و باید جلوی مهاجرت گرفته شود، با بودجه نیم درصدی پژوهش از تولید ناخالص ملی نمی‌توانیم مرجع علمی باشیم از استادان علوم پایه در مرجعیت علمی باید حمایت شود.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی ادامه داد: باید مشخص کنیم علم مورد نیاز فناوری جدید چیست و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم همگرایی در علوم با ساختار اداری ایجاد نمی‌شود و باید روش‌های دیگری را در پیش بگیریم در این مسیر روسای دانشگاه با کیفیت انتخاب شوند تا بتوانند نقشه‌های راه را به درستی پیش ببرند.

دکتر حسن ظهور، عضو پیوسته فرهنگستان علوم نیز در این جلسه بیان کرد: در مرجعیت علمی باید منظورمان از فناوری و حتی مرجعیت علمی مشخص شود و زیر مجموعه‌های آن تعیین شود، در این زمینه فرهنگستان علوم می‌تواند اقدامات لازم را انجام دهد.

دکتر الهام یاوری، رئیس سمپاد در این نشست گفت: ضرورت دستیابی به مرجعیت علمی بر کسی پوشیده نیست چرا که اگر مرجعیت علمی نداشته باشیم مرعوب جوامع دیگر خواهیم شد در مرجعیت علمی باید رنگ و بوی ایرانی اسلامی را مد نظر داشته باشیم.

دکتر محمد هادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست بیان کرد: برای دستیابی به مرجعیت علمی نباید در موضوعات نظری باقی بمانیم البته نمی‌توانیم شتاب زده عمل کنیم باید به موضوعات از پایه بپردازیم و برای آنها مدل‌های عملیاتی طراحی کنیم.

همچنین در این نشست طرح مرکز سیاست علمی کشور برای دستیابی به مرجعیت علمی ارائه شد و حاضران نظرات اصلاحی خود را در این زمینه بیان کردند.

انتهای پیام/